1300-letnia bierka z Humeima najstarszą figurą szachową na świecie
Podczas dorocznej konferencji Amerykańskich Szkół Badań Orientalnych emerytowany profesor University of Victoria, John Oleson, omówił niewielki, wykonany z piaskowca przedmiot, który w jego opinii może być najstarszą zachowaną bierką szachową.
Interesujący tu przedmiot został znaleziony w Humeimie (daw. Hawara) podczas badań archeologicznych prowadzonych 1991 r. Znajdował się on w warstwie datowanej na VII w., czyli okres wczesnomuzułmański. J. Oleson dostrzegł jego podobieństwo do szachowej wieży o kształcie łudząco podobnym do abstrakcyjnej formy szachowej wieży charakterystycznej dla kultury muzułmańskiej i innych kultur pozostających pod jej wpływem. Dwuzębna forma bierki w tamtym czasie w opinii Olesona miała oddawać kształt dwukonnego rydwanu, które w Azji południowo-wschodniej znane były pod koniec VIII w. Bierka ta ma identyczną formę jak inne, analogiczne (ale młodsze o od niej o 100 lat i więcej) znaleziska z terenu Iranu, Syrii, Jordanu i Izraela.
Oleson podkreśla, że mówiąc o najstarszej szachowej wieży (i najstarszej bierce w ogóle) ma na myśli przedmioty udokumentowane badaniami archeologicznymi. Inne mogły pochodzić z nielegalnych wykopalisk.
Gra w szachy narodziła się w Indiach w okresie V w. n. e. - II poł. VI w. n. e. i szybko stała się popularna. W VI w. znana była już w Persji, a po jej podboju przez Arabów w VII w. stała się znana w całym świecie muzułmańskim. Obok podbojów w jej recepcji na różnych terenach swą rolę odegrali dyplomaci i w głównej mierze kupcy. To właśnie w tych ostatnich J. Oleson upatruje pierwotnych właścicieli omawianej bierki, albowiem w VII-VIII w. przez Humeimę przebiegała Via Nova Traiana.
Bibliografia:
1. Błońska A., Najstarsza bierka szachowa ma ok. 1300 lat?, "Kopalniawiedzy.pl" z dnia 26 listopada 2019 r., https://kopalniawiedzy.pl/szachy-wieza-bierka-szachowa-Humeima-John-Oleson,31081 (dostęp 27 listopada 2019 r.).
2. Yirka B., Chess piece found in Jordan may be world's oldest, "Phys.org." z dnia 27 listopada 2019 r., https://phys.org/news/2019-11-chess-piece-jordan-world-oldest.html (dostęp 27 listopada 2019 r.).
Interesujący tu przedmiot został znaleziony w Humeimie (daw. Hawara) podczas badań archeologicznych prowadzonych 1991 r. Znajdował się on w warstwie datowanej na VII w., czyli okres wczesnomuzułmański. J. Oleson dostrzegł jego podobieństwo do szachowej wieży o kształcie łudząco podobnym do abstrakcyjnej formy szachowej wieży charakterystycznej dla kultury muzułmańskiej i innych kultur pozostających pod jej wpływem. Dwuzębna forma bierki w tamtym czasie w opinii Olesona miała oddawać kształt dwukonnego rydwanu, które w Azji południowo-wschodniej znane były pod koniec VIII w. Bierka ta ma identyczną formę jak inne, analogiczne (ale młodsze o od niej o 100 lat i więcej) znaleziska z terenu Iranu, Syrii, Jordanu i Izraela.
Oleson podkreśla, że mówiąc o najstarszej szachowej wieży (i najstarszej bierce w ogóle) ma na myśli przedmioty udokumentowane badaniami archeologicznymi. Inne mogły pochodzić z nielegalnych wykopalisk.
Gra w szachy narodziła się w Indiach w okresie V w. n. e. - II poł. VI w. n. e. i szybko stała się popularna. W VI w. znana była już w Persji, a po jej podboju przez Arabów w VII w. stała się znana w całym świecie muzułmańskim. Obok podbojów w jej recepcji na różnych terenach swą rolę odegrali dyplomaci i w głównej mierze kupcy. To właśnie w tych ostatnich J. Oleson upatruje pierwotnych właścicieli omawianej bierki, albowiem w VII-VIII w. przez Humeimę przebiegała Via Nova Traiana.
Bibliografia:
1. Błońska A., Najstarsza bierka szachowa ma ok. 1300 lat?, "Kopalniawiedzy.pl" z dnia 26 listopada 2019 r., https://kopalniawiedzy.pl/szachy-wieza-bierka-szachowa-Humeima-John-Oleson,31081 (dostęp 27 listopada 2019 r.).
2. Yirka B., Chess piece found in Jordan may be world's oldest, "Phys.org." z dnia 27 listopada 2019 r., https://phys.org/news/2019-11-chess-piece-jordan-world-oldest.html (dostęp 27 listopada 2019 r.).
Komentarze
Prześlij komentarz