Polscy archeolodzy odkryli grę planszową sprzed 4 tys. lat

-

Pod koniec ubiegłego roku polscy archeolodzy zakończyli sezon wykopaliskowy w Dolinie Qumayrah w górach północnego Omanu. Do najciekawszych odkryć zaliczyli wieżę w pradziejowej osadzie, ślady produkcji metalurgicznej oraz planszę do gry.

Badania w Omanie prowadzone są w ramach projektu "Rozwój osadnictwa w epoce brązu i żelaza w górach północnego Omanu” (finansowanego z grantu Narodowego Centrum Nauki nr 2018/30/M/HS3/00635) pod kierownictwem Piotra Bielińskiego z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW oraz dr Sultana al-Bakriego, dyrektora generalnego ds. starożytności w Ministerstwie Dziedzictwa i Turystyki Sułtanatu Omanu.

Plansza do gry z Ayn Bani Saidah podczas odsłaniania  (fot. J. Śliwa/ CAŚ UW)

W minionym sezonie wykopaliskowym zespół archeologów prowadził badania na kompleksie stanowisk we wsi Ayn Bani Saidah, a datowanych na epokę brązu i żelaza. W starożytności w tym miejscu krzyżowały się ważne szlaki handlowe łączące Bat na południu i Al-Ayn na południu oraz wybrzeże morskie na wschodzie w okolicach dzisiejszego Sohar.

Dotychczasowe badania potwierdziły, że w obecnym miejscu istniejąca osada w okresie Umm an-Nar była znaczącym ośrodkiem miejskim. Znajdowały się w niej bowiem aż cztery wieże, trzy okrągłe o średnicy 20 m i jedna ryzalitowa.

Oprócz tego natrafiono na ślady przetwórstwa miedzi, w tym piec metalurgiczny, co potwierdziło informacje że źródeł pisanych z terenu Mezopotamii.

Największym zaskoczeniem dla badaczy było znalezienie w jednym z budynków wykonanej z kamienia planszy do gry. Ma wyraźnie zaznaczone pola i wgłębienia.

Analogii można doszukiwać się na innych terenach od Subkontynentu po Egeę, również w słynnych grobach z Ur. Plansza jest tylko dowodem na dalekosiężne kontakty handlowe.


Bibliografia:

Wieże, miedź i plansza do gry - nowe odkrycia CAŚ UW w Omanie, https://pcma.uw.edu.pl/2022/01/04/wieze-miedz-i-plansza-do-gry-nowe-odkrycia-cas-uw-w-omanie/ (dostęp 7 stycznia 2021 r.)


Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Szachownica w średniowiecznej Europie i jej symbolika (część 1)

-
Obraz
Wprowadzenie             Współcześnie mało kto zdaje sobie sprawę z tego, iż plansza jako taka nie zawsze stanowiła rekwizyt służący tylko i wyłącznie uprawianiu gier dla odprężenia i oderwania od codziennych obowiązków. Jeszcze ponad 500 lat temu jej znaczenie można było rozpatrywać na wielu płaszczyznach. Najbardziej wymownym przypadkiem spośród wszystkich plansz była szachownica. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie jej wielopłaszczyznowych aspektów symbolicznych, od sfery przyziemnej po metafizyczną (patrz 2 część artykułu). Plansze o kwadratowych polach były znane już od epoki brązu. Najstarsze tego typu znaleziska pochodzą z Ur z ok. 3500 tys. lat p. n. e. Jednak daleko odbiegają swym wyglądem od szachownicy. Ta powstała dopiero w Indiach prawdopodobnie między początkiem V wieku n. e. a drugą połową VI wieku. Indie były w tamtym czasie pogrążone w wojnie domowej. W takich warunkach nowo-powstała gra miała od początku charakter militarny, a jej znajomość szybko r
Czytaj więcej

Szachownica w średniowiecznej Europie i jej symbolika (część 2)

-
Obraz
Szachownica jako plansza do gry służyła rozrywce i oderwaniu się od codziennych zajęć. Wykonana z drogich materiałów była kosztownym i zbytkownym przedmiotem. Te jej najbardziej przyziemne znaczenie zostało opisane w poprzedniej części artykułu wraz z symboliką samego ornamentu. Barwa pól posiadała ważne znaczenie w odniesieniu do szachownicy; nie ważne, czy była planszą czy ornamentem. Podobnie było w przypadku liczby pól, zwłaszcza gdy w sztukach plastycznych przedstawiano szachownicę o innej ich liczbie niż 8x8. Poza tym szachownica posiadała znaczenie magiczne. Ten aspekt szachownicy przeplatał się nierozerwalnie ze wszystkimi innymi. Przynajmniej do połowy epoki średniowiecza przywiązywano do niego dużą wagę. W opisach sytuacji, których centrum stanowiła rozgrywana partia szachów, widoczne było bezpośrednie przekładanie sytuacji na planszy na otaczającą rzeczywistość. Z czasem przybrało to formę urozmaicania opowieści kronikarzy. Magiczne znaczenie szachownicy I
Czytaj więcej

Zimowe zabawy w średniowieczu

-
Obraz
Zima w pełni. Za pasem również ferie zimowe, które mnie osobiście kojarzą się z godzinami spędzanymi na zabawie w śniegu i na dzikich lodowiskach (jeżeli chodzi o te ostatnie – nie musicie brać ze mnie przykładu). Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, jak te zabawy wyglądały ok. 800 lat temu? Bitwa na śnieżki Bitwa na śnieżki wyglądała z całą pewnością identycznie jak dzisiaj – ich lepienie nie wymaga przecież specjalnych umiejętności. Z pewnością była to zabawa bardzo popularna.  Fresk "Styczeń" w zamku Buonconsiglio w Trydencie autorstwa Czecha Venceslao z ok. 1405-1410 r. (Domena Publiczna) Łyżwy Najstarsze łyżwy pochodzą z terenu Szwajcarii i liczą ok 5 tys. lat. Jednak to kraje północy – Szwecja, Norwegia a zwłaszcza pełna jezior Finlandia – przyczyniły się do ich rozpowszechnienia. Pierwsze łyżwy wykonywano ze zwierzęcych kości, zwłaszcza końskich i bydlęcych, rzadziej z kości łosia lub świni. Ze względu na kształt wykorzystywano kości śród
Czytaj więcej