Wczesnośredniowieczne gry i zabawy

  Muzeum Archeologiczne w Gdańsku Zabawki w kształcie zwierząt (na pierwszym planie kot wykonany z filcu) i miniaturowe naczynka Miniaturowe łódki i wiosełka Żetony do gier z Gniewu, ale nie wiem, gdzie osoba opracowująca wystawę widzi konika szachowego Akcesoria do gier losowych

Z terenu Norwegii znanych jest sześć takich żetonów. Nie posiadają żadnych ozdób oprócz właśnie napisów runicznych. W latach 80. w Oslo natrafiono na dwa żetony. Naj jednym z nich wyryto imię Arne (Árni), na drugim widniało imię kobiety Sigrid (Sigríðr). Podobny żeton pochodzi z Bergen na zachodnim wybrzeżu Norwegii. Przedmiot wykonano z kości wieloryba i na górze ozdobiono okrągłym wzorem. Natomiast na spodzie przy krawędzi umieszczono imię męskie Viking (Víkingr). Żeton do gry z runicznym napisem Viking ze zbiorów Muzeum Historii Kultury w Oslo/ fot. Kristel Zimler/CC BY-S.A 4.0 Z Bergen pochodzi również przedmiot, na którym pismem runicznym wyryto imię Erlend i sentencję dotyczącą zakładów pieniężnych, która według Aslaka Liestøla brzmi: „od śmiałych gier w kości pochodzą wszelkiego rodzaju wyniki”. Przedmiot do gry ze zbiorów Muzeum Historii Kultury w Oslo/ fot. Kristel Zimler/CC BY-S.A 4.0 Na początku lat 70. w Tønsberg natrafiono na żeton z wyrytym imieniem Lodur (Lóðurr), znane ...

Wykopaliska archeologiczne rzadko przynoszą znaleziska w postaci zestawu gier. Podczas ubiegłorocznego sezonu wykopaliskowego na terenie pozostającego w ruinie zamku w dystrykcie Reutlingen w południowych Niemczech, znaleziono kilka pionków do gier planszowych. Najciekawszą z nich była mierząca 4 cm wysokości bierka skoczka (rycerza), na której zachowały się ślady czerwonej barwy. Elegancko i dokładnie wyrzeźbiona w porożu prezentuje styl geometryczny, w jakim do XII w. wykonywano szachowe bierki. Tego typu znaleziska są bardzo rzadkie w Europie. Poza tym znaleziono jeszcze 4 żetony do gier planszowych kkształcie stylizowanych kwiatów oraz sześcienną kostkę. Obecność takich przedmiotów w ruinach zamku nie dziwi. Umiejętność gry w szachy była jedną z siedmiu, jakie musiał posiadać rycerz. Żetony mogły być wykorzystywane do gry w warcaby lub backgammona. Wszystkie datowane są na XI-XII w. Bibliografia: Manners G.,  Medieval Game Collection Unearthed in Germany , „Antient Origins” z d...

Kościany żeton do gry znaleziono podczas wykopalisk w Bidwell West, w pozostałościach średniowiecznej zabudowy. Znalezisko datowane jest na okres XI-XIII w. Jest to okrągły żeton wykonany z krowiej żuchwy na tokarce. Wierzch ozdobiony jest koncentrycznymi kręgami oraz kółkami. Jego średnica wynosi 6 cm. Jego dekoracja i rozmiar jest podobny do innych analogicznych znalezisk z terenu Wielkiej Brytanii. Wykorzystywany był bez wątpienia do gier planszowych, np. tryktraka (ang. backgammon). Źródło informacji: Cotswoldarchaeology.co.uk

Archeolodzy z Muzeum Uniwersytetu w Bergen w kwietniu tego roku prowadzili prace wykopaliskowe w Ytre Fosse w Zachodniej Norwegii. Badając pozostałości niewielkiego grobowca z wczesnej epoki żelaza, natrafili na planszową grę. Ytre Fosse leży na dawnym żeglarskim szlaku handlowym zwanym Nordvegen, na północ od Alversund. Obszar usiany jest grobami w postaci kopców i stanowi świadectwo potęgi politycznej i handlowej jego ówczesnych mieszkańców. W interesującym grobowcu archeolodzy znaleźli trzy ceramiczne garnki, brązową szpilę, fragmenty szkła, 18 elementów planszowej gry oraz kości do gry charakterystyczne dla rzymskiej epoki żelaza (I-V w. n. e.), używane do Ludus Latrunculorum, poprzedniczki hnetafal. Uważa się, że gry odgrywały ważną rolę wśród skandynawskich elit, a znalezisko z Ytre Fosse pozwoli zgłębić to zagadnienie. Zapraszam do obejrzenia krótkiego filmu z wykopalisk. Niestety nie umiem go wstawić tu na blogu Bibliografia: 1,700-Year-OldBoard Game Found In Norwegi...